Bản thân mình ngày xưa khi đi học trong trường cũng từng trải qua cảm giác khó khăn khi soi kính, ngày đó bọn mình vẫn phải dùng loại kính lấy ánh sáng bằng gương, trong một lần kiểm tra quan sát hình thể amip bằng vật kính 40 mình đã không thể nào lấy được vi trường, mặc dù đã rất cố gắng nhưng vẫn không thể lấy được vi trường. Cuối cùng thậm chí mình còn xin cô cho mình trượt để kiểm tra lại. Sau lần đó mình quyết tâm phải học cách soi kính thật tốt. Kinh nghiệm của mình là phải soi thật nhiều rồi sau đó tự rút ra kinh nghiệm sau mỗi lần. Đến bây giờ mình có thể tự tin vào khả năng soi kính của mình, chưa vật kính nào mình mất quá 30s để lấy vi trường. Vậy làm sao để mình lấy vi trường nhanh được như vậy? Mình xin chia sẻ kinh nghiệm sau:
1. Hãy vệ sinh kính tốt trước khi soi.
Bạn không thể lấy vi trường nếu kính của bạn tồi, đèn tối, vật kính mốc hay thị kính mờ… Trước khi ngồi vào kính để soi bạn hãy dành một chút thời gian để vẹ sinh kính. Bạn nên dùng một tấm gạc khô và sạch lau đầu vật kính, lau thị kính. Nếu có mốc hãy dùng xylen để lau. Kiểm tra đèn hoặc lau sạch gương (nếu bạn vẫn còn dùng kính lấy ánh sáng bằng gương, chắc giờ chẳng ai dùng loại kính này nữa đâu).
2. Chuẩn bị tiêu bản tốt.
Dù kính của bạn có tốt đến đâu thì bạn cũng không thể soi được nếu tiêu bản của bạn tồi. Với tiêu bản soi tươi có sử dụng dung dịch hãy nhớ đậy lam men lại. Với tiêu bản soi ở vật kính 100 hãy chắc chắn tiêu bản của bạn phải khô và mỏng. Hãy chú ý chọn đúng mặt với tiêu bản soi vật kính 100. Rất nhiều bạn soi nhầm mặt tiêu bản, mặt soi phải là mặt có bệnh phẩm trên đó. Nhiều khi với lam nhuộm, bạn soi vật kính 10 thấy vi trường mà quay sang 100 không thể lấy được vi trường thì khả năng lớn là bạn đã soi ngược mặt.
4. Thao tác soi với vật kính 10x
Vật kính 10x kết hợp với độ phóng đại của thị kính 10 lần bạn sẽ phóng đại được vật cần soi lên 100 lần. Vật kính này dùng để soi tươi các loại ký sinh trùng trong phân, đánh giá sơ bộ tiêu bản máu, tủy…
Theo mình đây là vật kính khó lấy vi trường nhất. Điều quan trọng như mình đã nói là ánh sáng phải phù hợp. Có 2 cách để lấy vi trường là lấy trực tiếp bằng vật kính 40 và lấy qua vật kính 10. Theo kinh nghiệm của mình nên dùng cách số 2 là lấy qua vật kính 10x sẽ dễ hơn rất nhiều lấy trực tiếp. Cách làm như sau: Bạn lấy vi trường ở vật kính 10 như trên mình đã trình bày. Sau khi lấy được vi trường rồi bạn tăng ánh sáng lên, xoay về vật kính 40, dùng ốc vi cấp điều chỉnh cho rõ nét. Hãy nhớ nguyên tắc của các đầu vật kính trên cùng 1 kính là thấy được vi trường ở vật kính 10x thì cũng sẽ thấy luôn vi trường khi xoay sang 40x. Tuy nhiên có thể có một sự sai khác nhỏ nên sau khi xoay sang 40 bạn chỉ cần xoay nhẹ ốc vi cấp là thấy vi trường. Tuyệt đối lúc này không được dùng ốc đại cấp vì có thể làm vỡ tiêu bản nếu bạn vặn quá tay.
Vật kính 100x thật ra cũng rất dễ soi. Có 2 cách để các bạn lấy vi trường đó là lấy gián tiếp qua vật kính 10 và lấy trực tiếp bằng vật kính 100x. Ở đây mình lại khuyến cáo các bạn nên dùng cách lấy trực tiếp vì sẽ nhanh hơn. Bạn nhỏ một giọt dầu soi lên lam kính phần cần soi, đặt tiêu bản lên mâm kính. Điều chỉnh ánh sáng về mức tối đa, xoay về vật kính 100x. Mắt nhìn vào tiêu bản, dùng ốc đại cấp nâng mâm kính lên tới khi chạm vào đầu vệ kính, nâng thêm 1 chút để đầu vật kính hơi thụt vào trong 1 chút (đừng vặn quá tay mà vỡ tiêu bản). Mắt nhìn vào thị kính, dùng ốc đại cấp hạ mâm kính xuống từ từ tới khi thấy hình ảnh vi trường. Dùng ốc vi cấp điều chỉnh rõ nét. Nếu làm tốt như vậy chắc bạn cũng không mất quá 15s.
Để quan sát vi trường đánh giá tiêu bản, tùy vào loại tiêu bản mà bạn quan sát cả tiêu bản hay chỉ một phần. Nhưng nguyên tắc bạn phải di chuyển tiêu bản theo hình zíc zắc từ trái sang phải, từ trên xuống dưới cho đến khi đủ lượng vi trường cần soi.
8. Hãy soi kính bằng cả 2 mắt.
Đây là lỗi lớn nhất mà các bạn kỹ thuật viên hay mắc phải. Các bạn thường xuyên chỉ soi kính bằng 1 mắt. Rất nhiều bạn hỏi mình làm sao để soi được bằng cả 2 mắt, mà soi 2 mắt thì có lợi thế gì? Kính hiển vi thường là loại 2 mắt, người ta làm ra 2 mắt kính thì bạn phải soi bằng cả 2 mắt. Có khi nào bạn soi kính mà bị mỏi mắt chưa? Nếu có thì chắc chắn là bạn đã soi bằng 1 mắt rồi đó. Nếu bạn soi được bằng 2 mắt thì nhìn vào vi trường thấy rất thích mắt, vi trường rất rõ, soi lâu mà không mỏi mắt. Vậy làm sao để soi được bằng cả 2 mắt. Cái này cần có thời gian luyện tập cho mắt bạn điều tiết phù hợp. Đầu tiên bạn để 2 mắt kính xa nhau, sau đó từ từ đưa chính sát gần lại. Lúc đầu bạn nhìn thấy 2 vòng tròn cách xa nhau, dần dần 2 vòng tròn đè lên nhau. Đến khi bạn chỉ thấy còn 1 vòng tròn là được, nhưng chưa chắc đã được đâu, bạn hãy thử nhắm lần lượt từng mắt một lại xem còn thấy vòng tròn đó nữa không? Nếu lần lượt cả 2 mắt vẫn chỉ nhìn thấy 1 vòng tròn đó lúc đó mới được. Bạn đã bao giờ cúi xuống nhìn vào một cái giếng nước chưa? Nếu soi được bằng cả 2 mắt bạn sẽ cảm giác như đang nhìn vào 1 cái giếng đó, nó có chiều sâu, nói chung nhìn rất thích mắt. Thời gian đầu có thể bạn chưa làm được ngay, cần có thời gian để mắt bạn điều tiết được trùng khớp giữa 2 thị kính.